Werkstress, Overspanning en Burn-out.
Allemaal redenen voor verzuim, of erger. Een paar definities:
➡️ Werkstress
Werkstress ontstaat wanneer de eisen van het werk groter zijn dan wat iemand op dat moment aankan. Het kan tijdelijk zijn -bijvoorbeeld in een drukke periode- maar als het te lang duurt, tast het de motivatie, concentratie en gezondheid aan.
➡️ Overspanning
Overspanning is het gevolg van langdurige stress. De persoon voelt zich emotioneel uitgeput, prikkelbaar, slaapt slecht en heeft moeite om zich te concentreren. Herstel is nog goed mogelijk, mits er op tijd rust wordt genomen.
➡️ Burn-out
Een burn-out is de volgende fase: een toestand van complete uitputting, zowel mentaal als lichamelijk. De persoon voelt zich ‘leeg’, kan nauwelijks meer functioneren, en zelfs kleine taken voelen te zwaar. Herstel duurt vaak maanden.
Een paar fictieve voorbeelden
➡️ Marlies: de perfectionistische projectmanager
Marlies (34) werkt al zeven jaar bij een marketingbureau. Ze is ambitieus, neemt vaak extra taken op zich en zegt zelden nee.
Aanvankelijk voelde ze zich trots op haar harde werk, maar na maanden van deadlines begon ze ’s nachts te piekeren en kon haar slaap niet pakken. Ze werd sneller emotioneel, vergat afspraken, en kreeg uiteindelijk een diagnose: burn-out!
➡️ Tomas: de stille IT medewerker
Tomas (41) werkt in een klein softwarebedrijf. Zijn werkdruk nam toe toen twee collega’s vertrokken, maar vervanging bleef uit. Hij werkte in de avonden door, at achter zijn beeldscherm, en merkte dat hij steeds vaker hoofdpijn had.
Hij voelde zich enorm opgejaagd, maar bleef “gewoon” doorgaan. Na drie maanden meldde hij zich overspannen ziek.
➡️ Naomi: de verpleegkundige met een groot hart
Naomi (26) werkt op een drukke ziekenhuisafdeling. Ze heeft veel compassie, maar door personeelstekort moet ze steeds meer patiënten tegelijk verzorgen. Ook besteedt ze veel tijd aan administratieve romslomp.
Ze voelt zich schuldig als ze pauze neemt. Ook omdat haar collega’s zelden rusten. Na een tijd merkte ze dat ze steeds minder kon meeleven met patiënten, dat was een klassiek teken van emotionele uitputting.
(Deze drie voorbeelden zijn gegenereerd met AI, en door mij verder uitgebouwd)
Mijn verschil tussen gezonde werkdruk en ongezonde stress (autobiografisch)
📌 Gezonde werkdruk heb ik zelf nooit erg gevonden. Ik had meestal wel plezier in mijn werk, en vond het nooit erg als ik in de avond een paar uurtjes door moest. Mijn laatste baas was flexibel (1981-1993), en als ik een keer een uurtje eerder weg moest, dan was dat ook geen probleem.
📌 Maar bij een van mijn eerste carrierestappen liep het anders. Ik werkte -ik was een jaar of 20- bij een architect, een eenmanszaak. Hij gaf me meer verantwoordelijkheid dan ik aan kon. Bovendien was hij maar de helft van de tijd aanwezig, hij doceerde ergens bouwkunde, en was op dinsdag meestal te vinden op de golfbaan.
Telefoon, met vooral lastige vragen van aannemers, moest ik behandelen. De zaak was aan huis, ook werd ik vaak ingeschakeld om bijvoorbeeld hun zoon op te halen van school. Raar, realiseerde ik me achteraf. Niet dat ik niets geleerd heb in dat jaar, kijk hier maar eens.
Als ik ’s avonds thuis kwam, had ik behoefte aan een hartige hap, en ging vaak naar de snackbar voor een frietje satésaus met een frikandel speciaal. Of het door de vette hap kwam, of de werkstress, is nooit duidelijk geworden. Maar ik belandde in het ziekenhuis met een niersyndroom. Een nierpunctie in Dijkzigt, Rotterdam, gaf overigens geen alarmerende afwijking.
De hersteltijd gaf me de nodige ontspanning en ik kwam tot rust. De architect had minder geduld, en nam een ander aan, ook maar zonder mij daarover te informeren. Het zal je baas maar wezen…
De man was een bekwaam architect, maar als werkgever schoot hij erg tekort.
Hoe het ook kan:
📌 Veel anders was het bij mijn volgende werkgever: Goudsmit Hoff. Een fabriek met een enorm complexe infrastructuur, waar ik elke dag aan de tekentafel stond, of door de fabriek liep om maatvoeringen te noteren.
Ik had maar één opdracht: Breng de hele fabriek in kaart. Door omstandigheden waren oude bouwtekeningen verloren gegaan, dus ik mocht op avontuur.
Mijn 6 maanden contract werd dan ook met opnieuw 6 maanden verlengt. Het was een enorme boost voor mijn zelfvertrouwen. Ik realiseerde me, dat niet ik, maar eerder genoemde architect had gefaald.