Cursus Perspectieftekenen
Cursus Perspectieftekenen met ellipsen en ellipsmallen.
Wie regelmatig technische illustraties of producttekeningen maakt, weet hoe belangrijk goed perspectief is.
Vooral bij ronde vormen, buizen, flessen, cilinders, of wielen, komt het aan op het juist tekenen van ellipsen. Een cirkel wordt in perspectief namelijk nooit als cirkel gezien, maar altijd als een ellips.
Waarom ellipsen?
Wanneer je een ronde vorm van opzij ziet, verandert de cirkelvorm door het perspectief in een elips. De mate waarin de cirkel wordt ‘samengedrukt’ hangt af van de kijkhoek. Hoe meer je van boven of van opzij kijkt, hoe platter de elips.
Ellipsen zorgen ervoor dat een tekening realistisch en technisch correct oogt. Zonder een juiste ellips wordt een cilinder scheef of onnatuurlijk, hoe netjes je lijnen ook zijn.
De rol van ellipsmallen
Ellipsmallen (of ellipse templates) zijn kunststof platen met uitsparingen van verschillende ellipsen, meestal in stappen van 5 graden. De waarde geeft aan hoe “plat” de ellips is:
15°–25°: zeer platte ellipsen, geschikt voor objecten die je bijna van opzij bekijkt.
30°–40°: gemiddelde ellipsen, vaak gebruikt in algemene perspectieftekeningen.
50°–60°: meer open ellipsen, voor vormen die je bijna recht van boven of van voren ziet.
Door de juiste mal te kiezen kun je snel en precies ellipsen tekenen zonder eindeloos te meten of te corrigeren.
Zo gebruik je een ellipsmal
Cursus perspectieftekenen tip: Bepaal de asrichting.
Teken eerst de lange as van de cilinder of het object. De ellips moet hier haaks op staan.. met andere woorden: de korte as moet op een vluchtlijn staan, wijzend naar het vluchtpunt.
Plaats de mal.
Leg de ellipsmal zó dat de gekozen ellips precies haaks op die as ligt.
Kies de juiste ellipshoek.
Experimenteer even: een 35°-mal ziet er subtieler uit dan een 45°-mal, maar kan realistischer zijn afhankelijk van het standpunt. Een hulpje: de raakpunten bij de witte pijlen raken de elips op de juiste plaats, de elips is dan correct. Hoe verder weg van de kijker, hoe meer graden de elips zal zijn.
TIP: Teken licht.
Trek de ellips eerst met een zachte potloodlijn. Zo kun je makkelijk corrigeren of schaduwen toevoegen.
Ellipsen in perspectief combineren
Bij complexe objecten, zoals motoronderdelen of flessen, komen meerdere ellipsen in verschillende richtingen voor. Hier helpt het om een basisperspectief op te zetten (met horizonlijn en verdwijnpunten) en de ellipsen daarin te plaatsen. De mal helpt dan vooral om de vorm zuiver te houden, zelfs als de ellips iets wordt vervormd door de kijkhoek.
Cursus perspectieftekenen TIP:
Leg je ellipsmallen nooit los in een lade — ze trekken snel krom, vooral de Minerva mallen. Bewaar ze vlak, bijvoorbeeld tussen twee tekenplaten of in een map. Een lichte kromming kan de ellipsvorm net genoeg vervormen om foutieve lijnen te veroorzaken.
Werken met onderlegvellen met perspectieflijnen
Onderlegvel:
Om het perspectief consistent te houden, vooral bij complexe objecten, kun je gebruikmaken van een onderlegvel: een vel met voorgetekende perspectieflijnen die naar twee (of drie) vluchtpunten verlopen.
Hoe het werkt
Plaats het onderlegvel onder je transparant papier (zoals calqueerpapier of layoutfilm). De lijnen van het onderlegvel blijven dan goed zichtbaar zodat je vrij kunt tekenen.
Kies je standpunt.
Bepaal of je één-, twee- of driepuntsperspectief wilt gebruiken. De meeste onderlegvellen hebben twee vluchtpunten, links en rechts, op de horizon.
Trek eventueel extra hulplijnen.
Gebruik de perspectieflijnen van het onderlegvel om je horizontale en verticale richtingen (bij een 3-punts perspectief) te bepalen.
Verdwijnlijnen van je object volgen deze hulplijnen, zodat de tekening vanzelf correct in perspectief komt te staan.
Voeg ellipsen toe.
Wanneer je bijvoorbeeld een buis of cilinder tekent, gebruik je de onderleglijnen om de richting te bepalen, en de ellipsmal om de opening van de cilinder zuiver in te passen.
Zo sluit de ellips altijd goed aan bij het perspectief van de rest van de tekening.
Cursus perspectieftekenen tip: Waarom dit handig is
Je hoeft niet telkens opnieuw verdwijnpunten uit te zetten.
Objecten op verschillende plaatsen in de tekening blijven in hetzelfde perspectief.
Het werkt snel en voorkomt meetfouten.
Veel illustratoren hebben meerdere onderlegvellen, met verschillende kijkhoeken en hoogtes van de horizon. Je kunt er zelfs zelf een maken door een raster in perspectief te tekenen en dat te kopiëren.
Het is leuk om op deze wijze te oefenen en te tekenen, ik leerde dit van jongs af aan, en maak er als illustrator nog dagelijks gebruik van. Klik hier voor wat voorbeelden.